“การรับมือกับสถานการณ์” คำสอนทรงคุณค่าจากจักรพรรดินักปราชญ์แห่งโรมัน
“ความสุขในชีวิตของท่านขึ้นอยู่กับคุณภาพของความคิดของท่าน
ดังนั้นจงดูแลการคิดของท่านให้ดี
และระวังที่จะไม่ให้ไปคิดในเรื่องที่ไม่สอดคล้องกับคุณธรรม และธรรมชาติที่มีเหตุผล
.
นี่คือกฎที่ควรจำไว้สำหรับอนาคต เมื่อมีสิ่งใดสิ่งหนึ่งทำให้ท่านรู้สึกขมขืน
อย่าพูดว่า “นี่คือโชคร้าย” แต่จงพูดว่า “ถ้าฉันรับมือกับสิ่งนี้ได้อย่างมีคุณค่าสมศักดิ์ศรี นี่คือโชคดี”
.
ชีวิตที่มีความสุขต้องการสิ่งที่จำเป็นน้อยมากทั้งหมดอยู่ภายในตัวท่านเองอยู่ในวิธีที่ท่านคิด
เมื่อตื่นขึ้นมาในตอนเช้า ขอให้ท่านคิดว่าช่างเป็นสิทธิพิเศษที่มีค่าเสียนี่กระไร ที่ท่านได้มีชีวิตอยู่ ได้หายใจ ได้คิดได้ชื่นชม และได้รัก
.
ท่านมีอำนาจเหนือความคิดจิตใจของท่านแต่ไม่ใช่เหนือเหตุการณ์ภายนอก
ถ้าหากท่านทุกข์โศกด้วยอะไรก็ตามที่มาจากภายนอก
ให้รู้ว่าความเจ็บปวดไม่ได้มาจากสิ่งนั้นโดยตรง
แต่มาจากการที่ท่านประเมินค่ามัน
และสิ่งนี้ท่านมีอำนาจจะเปลี่ยนแปลงมันเมื่อไหร่ก็ได้”
.
.
มาร์คุส ออเรลิอุส
จักรพรรดินักปราชญ์แห่งโรมัน สำนักสโตอิก
.
สรุปหลักคิดการเผชิญกับสถานการณ์ของมาร์คุส ออเรลิอุส
เริ่มจากหลักการของชาวสโตอิกที่พิจารณาแยะแยะสถานการณ์ออกเป็นสามอย่าง
.
สิ่งที่เราควบคุมเปลี่ยนแปลงได้ เช่นวิธีที่เราคิด ตีความ เกิดอารมณ์ความรู้สึกต่อเรื่องต่างๆ
สิ่งที่อยู่นอกเหนือการควบคุมของเรา เป็นปัจจัยภายนอก เช่นความมั่งคั่ง ตำแหน่ง ชื่อเสียง ความตายของคนที่เรารักหรือของตัวเราเอง
สิ่งที่เราอาจควบคุมเปลี่ยนแปลงได้บางส่วน เช่นเรื่องที่เราสามารถใช้ความพยายามส่วนตัวของเราทำได้ดีที่สุด เช่นการแข่งขันกีฬา เล่นดนตรี กิจกรรมต่างๆ แต่เราไม่สามารถควบคุมผลของมันได้อย่างสิ้นเชิง คือถึงแม้ว่าเราจะฝึกมาดีแล้วแต่ก็ยังมีคนที่เก่งกว่าหรือกรรมการอาจเห็นว่าเก่งกว่าเราและเอาชนะเราไปได้ เราจึงไม่ต้องไปคิดกังวลล่วงหน้า “คิดเพียงว่าทำให้ดีที่สุดก็พอแล้ว”
.
หลักคิดเช่นนี้ ทำให้ชาวสโตอิกยอมรับหรือทำใจกับผลที่ไม่เป็นไปดังคาดได้ดีขึ้น มีความทุกข์ใจน้อยลง และถึงแม้ผลของการกระทำหนึ่งจะออกมาดีมาก พวกเขาก็จะไม่ดีใจมากจนเกินไป ปรัชญาสโตอิกสอนให้ฝึกคิดถึงผลในแง่ร้ายเผื่อเอาไว้บ้าง (โดยไม่ได้กังวลหรือมองโลกในแง่ร้ายเพียงแต่คิดแบบเข้าใจว่ามันมีความเป็นไปได้ที่ผลอาจจะออกมาไม่ได้ดีตามคาดไว้เสมอไป )เพื่อที่เวลาเราเจอปัญหาที่เกิดขึ้นกับเราจริงๆเราจะสามารถรับมือกับสถานการณ์ได้ดีกว่าคนที่ไม่ได้ฝึกคิดทำใจเอาไว้ก่อน
